De Psychologie van het leren | Ouder worden, onthouden, vergeten en leren over gevoelige onderwerpen

Leren is een fundamenteel aspect van menselijk gedrag en cognitie. Of het nu gaat om het leren van nieuwe vaardigheden, het opdoen van kennis of het ontwikkelen van inzichten, ons vermogen om te leren is wat ons in staat stelt om te groeien en te evolueren. Maar hoe werkt het proces van leren eigenlijk? Waarom onthouden we sommige dingen zo goed, terwijl andere dingen in de loop van de tijd vervagen? En wat bepaalt de opslagcapaciteit van onze hersenen? In deze blogpost duiken we in de psychologie van het leren om deze vragen te verkennen.

Je geheugen: een complex web

Ons geheugen is als een ingewikkeld web waarin informatie wordt vastgelegd, bewaard en later opgeroepen. Het bestaat uit verschillende componenten die samenwerken om ons in staat te stellen informatie te onthouden en te gebruiken wanneer dat nodig is. Er zijn drie belangrijke stadia in het proces van geheugenopslag: codering, opslag en terugroeping.

1. Codering: Dit is het proces waarbij nieuwe informatie wordt omgezet in een vorm die geschikt is voor opslag in de hersenen. Hoe dieper de verwerking tijdens de codering, hoe beter de informatie wordt vastgehouden. Bijvoorbeeld, als je informatie in verband brengt met bestaande kennis of emotionele ervaringen, is de kans groter dat je het later gemakkelijker kunt onthouden.

2. Opslag: Hier wordt de gecodeerde informatie opgeslagen in verschillende delen van de hersenen. Ons geheugen is niet uniform; het bestaat uit verschillende systemen, zoals het werkgeheugen (korte-termijngeheugen) en het langetermijngeheugen. Het werkgeheugen houdt informatie vast voor een korte periode en heeft een beperkte capaciteit, terwijl het langetermijngeheugen enorme hoeveelheden informatie gedurende lange periodes kan vasthouden.

3. Terugroeping: Dit is het proces waarbij we opgeslagen informatie ophalen uit ons geheugen wanneer we het nodig hebben. Terugroepen kan beïnvloed worden door verschillende factoren, zoals de context waarin de informatie werd geleerd en de mate van overeenkomst tussen de oorspronkelijke leerervaring en de oproepsituatie.

Waarom zijn we vergeetachtig?

Een van de meest intrigerende aspecten van het geheugen is waarom we sommige dingen vergeten, zelfs als we ons ervan bewust zijn dat we ze ooit hebben geleerd. Dit fenomeen staat bekend als vergeten en wordt beïnvloed door diverse factoren.

1. Interferentie: Nieuwe informatie kan concurreren met of overlappen met bestaande informatie in ons geheugen, wat leidt tot interferentie en mogelijk tot vergeten.

2. Verloop van de tijd: Het vergeten van informatie kan ook te maken hebben met het verloop van de tijd. Na verloop van tijd kan de herinnering aan informatie vervagen als deze niet regelmatig wordt opgefrist.

3. Onvoldoende codering: Als informatie niet grondig wordt verwerkt tijdens het coderingsproces, kan deze moeilijker toegankelijk zijn bij latere pogingen tot oproepen.

Opslagcapaciteit van je hersenen

Hoewel ons brein ongelooflijk krachtig is, is het niet onbeperkt in zijn opslagcapaciteit. De exacte opslagcapaciteit van de hersenen is moeilijk te meten, maar het wordt geschat dat het menselijk brein biljoenen stukken informatie kan bevatten. Deze informatie wordt verspreid over verschillende delen van het brein en wordt georganiseerd op basis van relevantie, emoties en associaties.

Hoewel ons brein inderdaad een indrukwekkende opslagcapaciteit heeft, wordt het vermogen om informatie vast te houden en op te roepen beïnvloed door verschillende factoren, waaronder leeftijdsdiversiteit. Naarmate we ouder worden, ondergaan onze hersenen en ons leerproces geleidelijke veranderingen die van invloed kunnen zijn op hoe we nieuwe informatie verwerken en behouden.

”Ouder worden brengt echter ook uitdagingen met zich mee”

Een voorbeeld van de invloed van leeftijdsdiversiteit op het leren is het concept van neuroplasticiteit. Neuroplasticiteit verwijst naar het vermogen van het brein om zich aan te passen en nieuwe verbindingen te vormen in reactie op ervaringen en leren. Hoewel er vaak wordt gedacht dat neuroplasticiteit afneemt naarmate we ouder worden, is het eigenlijk een veel subtieler proces. Terwijl sommige cognitieve functies zoals snelheid en verwerkingstijd kunnen afnemen, kunnen andere aspecten zoals diepgaand begrip en strategisch denken blijven groeien.

Ouder worden brengt echter ook uitdagingen met zich mee, met name in het vermogen om nieuwe informatie snel te verwerken en te onthouden. Dit heeft te maken met veranderingen in het werkgeheugen, dat verantwoordelijk is voor het vasthouden van informatie op korte termijn. Het vermogen om meerdere stukken informatie tegelijkertijd vast te houden en te verwerken, kan geleidelijk afnemen naarmate we ouder worden. Dit betekent echter niet dat leren onmogelijk wordt; het suggereert eerder dat strategieën zoals herhaling, aandacht en diepgaande verwerking nog belangrijker worden naarmate we ouder worden.

”Het aanpakken van deze complexe thema’s vereist ook het vermogen om verschillende perspectieven te begrijpen en te waarderen.”

Bovendien speelt de emotionele dimensie van leren een grotere rol naarmate we ouder worden. Ervaringen en herinneringen worden sterker beïnvloed door emoties, en dit kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor het onthouden en ophalen van informatie.

Hoewel sommige aspecten van het leerproces kunnen veranderen naarmate we ouder worden, blijft de mogelijkheid om nieuwe kennis te verwerven en te begrijpen een intrinsiek kenmerk van ons brein gedurende ons hele leven. Het begrijpen van deze dynamiek kan ons helpen om effectieve leerstrategieën te ontwikkelen, ongeacht onze leeftijd, en ons vermogen om bij te dragen aan belangrijke maatschappelijke discussies te vergroten.

Optimaliseren van het leerproces

Het begrijpen van de psychologie van het leren kan ons helpen ons leerproces te optimaliseren. Enkele strategieën die kunnen helpen bij het verbeteren van het onthouden en ophalen van informatie zijn:

• Actief leren: Actief betrokken zijn bij het leerproces door middel van samenvattingen, discussies en het stellen van vragen kan de codering en opslag van informatie verbeteren.
• Herhaling en verspreid leren: Het herhaaldelijk en geleidelijk blootstellen aan informatie over een langere periode kan helpen bij het versterken van het geheugen en het verminderen van vergeten.
• Associatie en visualisatie: Het verbinden van nieuwe informatie met bestaande kennis en het creëren van levendige mentale beelden kan de codering en het ophalen vergemakkelijken.
• Slaap en rust: Voldoende slaap en rust spelen een cruciale rol bij het consolideren van herinneringen en het verbeteren van het algehele leervermogen.

In essentie is de psychologie van het leren een fascinerend en complex gebied dat ons inzicht geeft in hoe we informatie verwerven, behouden en gebruiken. Door de processen van codering, opslag en terugroeping beter te begrijpen, kunnen we effectievere leerstrategieën ontwikkelen en onze capaciteit om nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven maximaliseren.

Leren over gevoelige en complexe thema’s:

De principes van leren en geheugen reiken verder dan alleen het verwerven van feitelijke kennis. Ze spelen ook een cruciale rol bij het begrijpen en omgaan met gevoelige en complexe thema’s, zoals diversiteit, inclusie, psychologische veiligheid racisme en discriminatie in organisaties. Deze onderwerpen vereisen niet alleen het opdoen van informatie, maar ook het ontwikkelen van empathie, bewustzijn en de vaardigheid om moeilijke gesprekken aan te gaan.

Wanneer we leren over zulke onderwerpen, is het essentieel dat we de diepgaande verwerking van informatie benadrukken. Het gaat niet alleen om het opslaan van feitelijke gegevens, maar ook om het begrijpen van de historische context, de emotionele impact en de menselijke ervaringen die ermee verbonden zijn. Dit vereist een bewuste en actieve benadering van leren, waarbij we onszelf uitdagen om vooroordelen en aannames te erkennen en kritisch na te denken over onze eigen overtuigingen.

Verder vereist het leren over gevoelige thema’s een voortdurende betrokkenheid en herhaling. Omdat deze onderwerpen vaak diep geworteld zijn in maatschappelijke structuren en onze eigen percepties, is het belangrijk om herhaaldelijk informatie op te nemen en te bespreken. Dit helpt bij het verminderen van vergeten en vergroot de kans dat we in staat zijn om deze kennis toe te passen in praktijksituaties, zoals het bevorderen van inclusieve omgevingen op de werkplek.

Het aanpakken van deze complexe thema’s vereist ook het vermogen om verschillende perspectieven te begrijpen en te waarderen. Het associëren van nieuwe informatie met ons eigen begrip van diversiteit en inclusie kan ons helpen om dieper te leren en een meer holistisch begrip te ontwikkelen. Visualisatie kan ook van pas komen: proberen de ervaringen van anderen in te beelden kan empathie vergroten en ons helpen ons bewustzijn te vergroten.

Ten slotte, net zoals rust en slaap cruciaal zijn voor het consolideren van feitelijke kennis, zijn ze ook van belang bij het omgaan met emotioneel beladen informatie. We moeten onszelf de ruimte geven om te reflecteren, onze gedachten te verwerken en onze emoties te begrijpen terwijl we leren over zulke diepgaande thema’s. Dit kan ons helpen om genuanceerde standpunten te ontwikkelen en constructieve bijdragen te leveren aan discussies en veranderingen binnen organisaties en gemeenschappen. Ram dus niet alle informatie door in keer, maar las tussenmomenten in om de brein van de lerende de rust en de ruimte te geven om alles te laten bezinken.